Sędzia Brydżowy
Uprawnienia, Obowiązki, Zakres działania (P81-91)
Zgodnie z przepisami Międzynarodowego Prawa Brydżowego (MPB) sędzia zawodów jest oficjalnym przedstawicielem organizacji patronującej.
W przypadku polskich sędziów brydżowych organizacją patronującą jest Polski Związek Brydża Sportowego (PZBS). Sędzia zawodów może oficjalnie reprezentować:
- Zarząd Główny lub Zarząd Terenowy (Okręgowy / Wojewódzki) PZBS na imprezach organizowanych przez te instytucje.
- PZBS jako Związek na imprezach organizowanych przez Sekcje Brydża Sportowego pod patronatem Zarządu Terenowego
- PZBS na imprezach zamkniętych, o których obsługę zwróciła się do właściwego zarządu terenowego jednostka organizująca imprezę.
Innych imprez sędziemu związkowemu obsługiwać nie wolno.
Formalne określenie charakterystyki sędziego brydżowego, jego obowiązków i uprawnień zawiera Regulamin Sędziowski PZBS wraz z załącznikami „Zasadami przyznawania i pozbawiania licencji brydżowego sędziego sportowego” i „Taryfikatorem sędziowskim”.
Spójrzmy jednak nieformalnie jakie różnorodne zadania spełnia i jakie różnorodne role odgrywa sędzia brydżowy. Powinien być jednocześnie:
- sędzią rozpoznającym sprawę – ustalającym fakty.
- detektywem – prowadzącym śledztwo.
- prokuratorem – oskarżającym stronę wykraczającą.
- adwokatem – broniącym stronę nie wykraczającą.
- kuratorem – opiekunem bezbronnych.
- znawcą prawa – interpretatorem MPB.
- strażą pożarną – gaszącą szybko wszelkie pożary namiętności.
- ławą przysięgłych – decydującą o winie lub niewinności.
- sędzią – wymierzającym kary.
- przewodniczącym zebrania – udzielającym prawa głosu – również sobie.
- komisją pojednawczą – godzącą strony.
- sekretarzem – spisującym fakty na formularzu odwoławczym.
- nieomylnym patronem – znającym wszystko najlepiej.
- doradcą duchowym – pocieszającym bolejących i łagodzącym zranione uczucia.
- gospodarzem – dbającym o wszystko, począwszy od żarówek do brakujących stołów
- nauczycielem – uczącym graczy odróżniania dobra od zła.
- kierownikiem zawodów – podejmującym wszystkie ważne decyzje wymagające szybkiego działania.
- ochroniarzem – przeciwdziałającym zagrożeniom fizycznym i psychicznym.
Sędzia brydżowy powinien cieszyć się dobrą opinią i autorytetem w środowisku brydżowym w aspekcie niekonfliktowości i uczciwości oraz sumienności, a pod względem fizycznym posiadać odpowiednią prezencję i okazywać staranność w ubiorze oraz dysponować dobrym głosem, szczególnie w imprezach liczniej obsadzonych przy braku radiofonizacji sali.
Aby być dobrym sędzią brydżowym konieczne jest sprawne wypełnianie wszystkich wymienionych ról. Sędzia musi podejmować decyzje całkowicie bezstronnie i stosować bezosobowo obowiązujący regulamin, nawet gdyby wydawało mu się to niesprawiedliwe. Nie wolno mu kierować się przesłankami wynikającymi z faktu, że musi interweniować na niekorzyść znajomego, gracza o uznanej renomie lub o miłej powierzchowności.
Dla zdobycia autorytetu sędzia musi posiadać olbrzymią wiedzę i zachowywać niczym nie zmącony spokój. Sędzia powinien okazywać graczom pełne zaufanie, podchodzić jak do dżentelmenów, ale ich niewłaściwe zachowanie traktować bardzo surowo. Nie wolno mu jednak okazywać ironii i sarkazmu i ranić poczucia własnej godności.
Sędzia musi posiadać przy sobie przepisy MPB i wezwany powinien się nimi posługiwać przez odczytanie stosownych paragrafów, mimo faktu, że stosowany przepis zna na pamięć. Jeżeli orzeczenia sędziego wynikają z odczytanych przepisów, a nie z jego poczucia sprawiedliwości, to wtedy gracze akceptują te decyzje, czując, że wszyscy są traktowani równorzędnie.
Praca sędziego przed rozpoczęciem zawodów
INSTRUKCJA RAMOWA ORGANIZACJI IMPREZY BRYDŻOWEJ
Dotyczy turniejów ogólnopolskich i kongresów
I. Zawiadomienie o imprezie.
treść; opracowanie regulaminu imprezy; wpisowe
przekazanie regulaminu do zatwierdzenia w odpowiednim terminie
wydruk zawiadomienia: kto, za ile
wysłanie zawiadomienia
II. Sala na turniej
ilość stolików, rozmieszczenie sekcji
ustawienie stołów i ewent. zasłon: kto, za ile
nagłośnienie sali: kto, za ile
bufet; kto, za ile = sposób zapłaty
szatnia: kto, za ile
palarnia
III. Sędziowanie
sędzia główny: kto, za ile
sędziowie komputerowi: ilu, kto, za ile
sędziowie pomocniczy: ilu, kto, za ile
IV. Sprzęt i druki
pudełka i karty; stan pudełek i kart, kasety licytacyjne, sprawdzenie kompletności
numeracja stołów
karty pilotujące - „skrócone Howelle”
protokoły turniejowe - duże, małe, średnie
kartki do podawania wyników w TT na dochodzenie
druki zgłoszeniowe do turnieju par, indywidualnego i turnieju teamów
karty konwencyjne
druki oceny gry
komputer + okablowanie + oprogramowanie
V. Prowadzenie turnieju
szczegółowe regulaminy TT i TI
przygotowanie rozkładów rozdań do powielania,
ograniczenia systemowe w licytacji
rozstawianie arcymistrzów
rozmieszczenie par w TP - plansze
rozmieszczenie zawodników w TI - plansze
rozkład poruszania się teamów - plansze
plansza przeliczania IMP na VP w TT
uruchamianie turnieju - komunikacja z przyjmującym zapisy
zapisywanie kar i wyrównań i podawanie liczącemu turniej
zakończenie turnieju - zbierania protokołów i pudełek
VI. Komisja Odwoławcza
powołanie przewodniczącego Komisji Odwoławczej i jej członków
zapewnienie sali na posiedzenia Komisji
zapewnienie dyspozycyjności członków Komisji przez cały czas trwania turnieju
informowanie zawodników o prawie do odwołania i wręczanie formularzy
prawidłowe wypełnienie formularza; pobranie kaucji
zwołanie posiedzenia Komisji; zapewnienie obecności wszystkich stron
VII. Biuro turnieju
przyjmowanie zapisów
potwierdzenia delegacji
wypisywanie rachunków
wypłata nagród
administrowanie sprawami bytowymi i socjalnymi obsługi i uczestników turnieju
nadzór nad sprawami wymienionymi w pkt. II
VIII. Druki finansowe
potwierdzenie przyjęcia wpisowego
potwierdzenie odbioru nagród
pieczątki
IX. Materiały biurowe
papier komputerowy
karton na plansze
taśma klejąca
pisaki
linijka
zszywacz
dziurkacz
nożyczki
X. Przekazanie wyników
do ZG ze sprawozdaniem sędziego głównego
do okręgów, których zawodnicy brali udział w turnieju
do prasy
XI. Rozliczenie finansowe turnieju
wypłata wynagrodzenia sędziów
wypłata wynagrodzenia obsługi
opłaty za korzystanie z sali (obiektu)
zbilansowanie finansowe turnieju
Praca sędziego w trakcie trwania zawodów
Pierwszą czynnością sędziego po ogłoszeniu rozpoczęcia zawodów jest poinformowanie uczestników o sposobie zajęcia miejsc (w imprezach liczniejszych zwrócenie uwagi na usytuowanie odnośnych plansz). Jeżeli program imprezy przewiduje wystąpienia oficjalne, sędzia powinien zażądać, aby odbyły się one po zajęciu miejsc przed uczestników. Następnie sędzia rozmieszcza na stołach pudełka rozdaniowe i stosowną dokumentację.
Przed zezwoleniem na rozpoczęcie gry sędzia udziela informacji uczestnikom imprezy odnośnie jej przebiegu. Informacja powinna zawierać:
a) w meczu brydżowym
- minutowy rozkład czasu
- sposób prowadzenia dokumentacji i podawania wyniku
- wymagania szczególne (stopowanie, alertowanie, ograniczenia regulaminowe systemów licytacyjnych i konwencji, pierwszy wist zakrytą kartą, rygory wobec obserwatorów itp.)
b) w turnieju, koniecznie przed rozpoczęciem gry:
- liczbę rozdań ogólną i liczbę rozdań granych, w tym ilość w jednej rundzie
- liczbę uczestników (w turnieju wielosekcyjnym można ogłosić po I rundzie)
- ewentualną liczbę awansujących
- sposób obliczania wyników
- wysokość zapisu maksymalnego (w turnieju wielosekcyjnym można po I rundzie)
- sposób dokonywania zmian miejsc i przenoszenia pudełek rozdaniowych
- czas trwania jednej rundy
- wymagania szczególne jak w pkt. a
c) w turnieju, można w czasie trwania I rundy:
- ewentualne podyktowanie karty pilotującej
- ilość i wysokość nagród, punktów klasyfikacyjnych i długofalowych
- przewidywany czas zakończenia sesji i turnieju
- przewidywany termin ogłoszenia wyników
- tryb i sposób odwoływania się od decyzji sędziego
- skład Komisji Odwoławczej, jeżeli taka została powołana
- rodzaje i wysokość kar turniejowych oraz wyrównań
Czynności sędziego od momentu dania sygnału do rozpoczęcia gry do zakończenia imprezy regulują przepisy MPB. Szczególnie należą do nich:
- utrzymywanie porządku i czuwanie nad normalnym przebiegiem gry
- stosowanie i interpretacja MPB na wezwanie zawodników
- wymierzanie kar w przypadkach, które tego wymagają
- rozsądzanie sporów
- ogłaszanie ilości czasu pozostałego do zakończenia rundy
- ogłaszanie zmian
- wymiana pudełek rozdaniowych w meczu brydżowym.
Po zakończeniu zawodów
- skompletowanie całości dokumentacji imprezy, osobiście lub przez nałożenie tego obowiązku na zawodników
- obliczenie wyników i ich ogłoszenie
WSKAZÓWKI DLA SĘDZIÓW
1) Rozpocznij interwencję od pozdrowienia i pytania, kto cię wzywał, i wysłuchaj najpierw tego gracza, informując pozostałych, zazwyczaj niecierpliwych graczy, że z ich opinią też się zapoznasz. Ponadto upewnij się, czy z inicjatywą wezwania sędziego nie wystąpił dziadek (chyba, że rozgrywanie danego rozdania już się zakończyło lub je przerwano roszczeniem lub zrzeczeniem).
2) Próbuj ustalić fakty w kolejności ich pojawiania się. Zadawaj niezbędne pytania i jeżeli mogłoby to być pomocne, proś graczy, aby pokazali co się zdarzyło (niech pokażą jak szybko zagrali kartę; jak rozgrywający, jego zdaniem, wyjmował kartę, itp.).
3) Zapytaj drugą stronę o ich zdanie na temat wydarzenia. Najlepszy sposób, to zapytanie czy zgadzają się z opinią przeciwników. Jeżeli nie, musisz skupić się na różnicach. Głównym celem jest USTALENIE FAKTÓW na których można oprzeć decyzję. (gdy nie ma zgody, zobacz P85 ).
4) W wypadku nieprawidłowości technicznej wykorzystaj swój egzemplarz MBP, dla jej usunięcia. Odczytaj odpowiednie przepisy, przystosowując je do poszczególnego przypadku ( mówiąc „S” zamiast „RHO”, lub „pan”, przeskakując nieprzydatne fragmenty przepisu itd. ). Musisz poznać zawartość Prawa , wiedząc gdzie znaleźć stosowne przepisy. ( Próbuj korzystać z indeksu, ale nie ufaj mu za bardzo ).
Jeżeli decyzja wymaga oceny problemów brydżowych (jest arbitrażowa), należy nakazać kontynuowanie gry ( danego lub następnego rozdania ) i rozważyć dokładnie decyzję, konsultując się z kolegami-sędziami.
5) Wyjaśnienie przedstawione graczom musi być kompletne, zawierające omówienie wyborów i ich konsekwencji. Gracz nie powinien otrzymywać szansy zaakceptowania jakiegoś nieprawidłowego działania przed zaznajomieniem go z możliwościami, a gracz popełniający wykroczenie powinien poznać konsekwencje dokonanego wyboru
6) Upewnij się, czy wszyscy gracze zrozumieli twoją decyzję i jeżeli to możliwe pozostań przy stole do czasu unormowania gry, wyczulony na odchylenia od zalecanej procedury gry.
7) W przypadkach związanych z oceną brydżową i w przypadkach, w których nie masz całkowitej pewności prawidłowości orzeczenia albo przepisy nie obejmują wystarczająco wykroczenia i konieczne jest orzeczenie według uznania sędziego (P12A1), należy poinformować graczy o ich prawie do odwołania i o procedurze składania odwołań.
Zadbaj o to, aby gracze byli bardziej szczęśliwi po twoim odejściu od stolika, niż byli zanim do niego podszedłeś.
Każdy sędzia powinien posiadać następujące wydawnictwa:
1. "Międzynarodowe Prawo Brydżowe" PZBS, W-wa 1998
2. Grattan Endicott, Bent Keith Hansen „Komentarz do Międzynarodowego Prawa Brydżowego” PZBS 1994
3. Andrzej Wachowski, "Techniki organizacji zawodów brydżowych" PZBS, W-wa 1995
4. „Regulaminy” PZBS, W-wa 1999
|
